ระบบดับเพลิงอัตโนมัติด้วยสารสะอาด ตามมาตรฐาน NFPA2001 Standard on Clean Agent Fire Extinguishing Systems โดยทั่วไปสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท ดังนี้
1. สารสะอาดประเภทก๊าซเฉื่อย (Inert Gas Agent)
เป็นสารสะอาดดับเพลิงที่มีอยู่ตามธรรมชาติ สารที่นำมาใช้มีทั้งแบบก๊าซเดี่ยวได้แก่ ไนโตรเจน (IG-100), อาร์กอน(IG-01) และ ก๊าซผสมได้แก่ ไนโตรเจน 52%, อาร์กอน 40%, และคาร์บอนไดออกไซด์ 8% (IG-541), ไนโตรเจน 50% และอาร์กอน 50% (IG-55) โดยใช้หลักการลดปริมาณออกซิเจนในอากาศ จากภาวะปกติที่มีปริมาณออกซิเจนประมาณ 21% ให้เหลือต่ำกว่า 15% เพื่อควบคุมให้ปริมาณออกซิเจนมีไม่เพียงพอต่อกระบวนการสันดาบของเพลิง แต่โดยทั่วไปจะไม่น้อยกว่า 12% เพื่อให้มีปริมาณออกซิเจนที่เพียงพอต่อการอพยพออกจากพื้นที่ ซึ่งมาตรฐานกำหนดระยะเวลาในการอพยพออกจากพื้นที่ไม่เกิน 5 นาที โดยถังเก็บสารสะอาดประเภทก๊าซเฉื่อยนี้จะเป็นแบบถังไร้ตะเข็บ (Seamless) สามารถทนความดันสูงได้ถึง 300 bars และสามารถควบคุมความดันที่ไหลผ่านวาล์วในขณะฉีดก๊าซ (Discharge) ให้คงที่ที่ความดันไม่เกิน 60 bars ด้วยอุปกรณ์ควบคุมความดัน (Pressure Regulator) ซึ่งสามารถถอดแยกชิ้นจากวาล์วหัวถังได้ เพื่อความสะดวกและลดค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษาในอนาคต
ข้อดีของสารสะอาดดับเพลิงประเภทก๊าซเฉื่อย (Inert Gas Agent)
ปลอดภัยต่อมนุษย์ และสิ่งมีชีวิตทุกชนิด (เมื่อออกแบบ,ติดตั้ง และได้รับสารตามปริมาณและระยะเวลาที่กำหนดตามมาตรฐาน)
ปลอดภัยต่อทรัพย์สินมีค่า จึงเหมาะสำหรับห้องเก็บเอกสารสำคัญ, พิพิธภัณฑ์, ห้องเก็บโบราณวัตถุ ศิลปวัตถุของชาติ
ไม่นำไฟฟ้า จึงเหมาะสำหรับห้องไฟฟ้า, ห้องคอมพิวเตอร์, ห้องเสิร์ฟเวอร์, ห้องดาต้าเซ็นเตอร์, ห้อง UPS
ไม่มีสิ่งตกค้าง จึงไม่ต้องทำความสะอาดหลังการใช้งาน
เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม จึงไม่ต้องกังวลเรื่องการยกเลิกระบบในอนาคต ดังเช่นระบบดับเพลิงอื่นๆ
เป็นระบบที่มีความดันสูง จึงเหมาะกับห้องที่มีขนาดใหญ่ หรือห้องที่ต้องเดินท่อในระยะไกล
สามารถหาสารบรรจุได้ง่ายและราคาประหยัด
ประหยัดค่าใช้จ่ายในการติดตั้ง เนื่องจากแรงดันขณะฉีดก๊าซจะมีความดันไม่เกิน 60 bars จึงสามารถใช้ท่อเหล็กหนาเบอร์ 40 (Schedule #40) ได้
ข้อเสียของสารสะอาดดับเพลิงประเภทก๊าซเฉื่อย (Inert Gas Agent)
ใช้พื้นที่ติดตั้งถังบรรจุสารดับเพลิงมากกว่าสารดับเพลิงประเภทสารสังเคราะห์
2. สารสะอาดประเภทสังเคราะห์
คือ สารตระกูลฮาโลคาร์บอน (Halocarbon Agent) ซึ่งมีสารจำพวก ฟลูโอรีน คาร์บอน, ไฮโดรเจน เป็นองค์ประกอบหลักอย่างน้อยหนึ่งสาร เช่น Novec 1230 (FK-5-1-12), FM-200 (HFC227ea) เป็นต้น
Novec1230 ถูกพัฒนาขึ้นมาทดแทนสารดับเพลิงเดิม คือฮาลอน(Halon 1301) จากการลงนามในพิธีสารมอนทรีออล (Montreal Protocol) ค.ศ.1987 เพื่อยกเลิกการใช้สารฮาลอน Novec1230 เป็นสารสะอาดประเภทก๊าซสังเคราะห์ถูกบรรจุภายในถังบรรจุในสถานะของเหลวอัดความดันด้วยก๊าซไนโตรเจน เมื่อฉีดออกมาจะกลายเป็นไอ เพื่อไปดูดซับพลังงานความร้อน (Heat Absorbtion) ให้ต่ำกว่าจุดที่เชื้อเพลิงจะติดไฟได้ และทำให้อุณหภูมิในพื้นที่ขณะที่เกิดเพลิงไหม้ลดลง จึงสามารถดับเพลิงได้อย่างรวดเร็ว
ข้อดีของสารสะอาดดับเพลิงประเภทสังเคราะห์ Novec 1230
มีความปลอดภัยต่อมนุษย์และสิ่งมีชีวิตสูงกว่าสารดับเพลิงประเภทอื่นๆ
ปลอดภัยต่อทรัพย์สินมีค่า จึงเหมาะสำหรับห้องเก็บเอกสารสำคัญ, พิพิธภัณฑ์, ห้องเก็บโบราณวัตถุ ศิลปวัตถุของชาติ
ไม่นำไฟฟ้า จึงเหมาะสำหรับห้องไฟฟ้า, ห้องคอมพิวเตอร์, ห้องเสิร์ฟเวอร์, ห้องดาต้าเซ็นเตอร์, ห้อง UPS
ไม่มีสิ่งตกค้าง จึงไม่ต้องทำความสะอาดหลังการใช้งาน
เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม สามารถสลายในบรรยากาศเพียง 5 วัน จึงไม่ทำลายโอโซนและไม่ทำให้เกิดภาวะโลกร้อน
เป็นสารดับเพลิงมีประสิทธิภาพในการดับเพลิงสูง จึงใช้ถังบรรจุในจำนวนที่น้อยกว่า ทำให้ประหยัดพื้นที่เก็บถังบรรจุ
ข้อเสียของสารสะอาดดับเพลิงประเภทสังเคราะห์ Novec 1230
ระยะทางการเดินท่อ และข้อจำกัดในการติดตั้งมีมากกว่าสารสะอาดดับเพลิงประเภทก๊าซเฉื่อย
ค่าบรรจุ, เติมสารใหม่ มีราคาค่อนข้างสูง
FM-200 จัดอยู่ในสารสะอาดประเภทก๊าซสังเคราะห์ เมื่อฉีดออกมาจะไม่แทนที่ออกซิเจนจึงไม่เป็นอันตรายต่อผู้ปฎิบัติงาน สารดับเพลิง FM-200 จะถูกบรรจุภายในถังในสถานะของเหลวอัดความดันด้วยก๊าซไนโตรเจน เมื่อฉีดออกมาจะกลายเป็นไอ เพื่อไปดูดซับพลังงานความร้อน (Heat Absorbtion) ให้ต่ำกว่าจุดที่เชื้อเพลิงจะติดไฟได้ และทำให้อุณหภูมิในพื้นที่ขณะที่เกิดเพลิงไหม้ลดลง จึงสามารถดับเพลิงได้อย่างรวดเร็ว
ข้อดีของสารสะอาดดับเพลิงประเภทสังเคราะห์ FM-200
ปลอดภัยต่อมนุษย์และสิ่งมีชีวิต
ปลอดภัยต่อทรัพย์สินมีค่า จึงเหมาะสำหรับห้องเก็บเอกสารสำคัญ, พิพิธภัณฑ์, ห้องเก็บโบราณวัตถุ ศิลปวัตถุของชาติ
ไม่นำไฟฟ้า จึงเหมาะสำหรับห้องไฟฟ้า, ห้องคอมพิวเตอร์, ห้องเสิร์ฟเวอร์, ห้องดาต้าเซ็นเตอร์, ห้อง UPS
ไม่มีสิ่งตกค้าง จึงไม่ต้องทำความสะอาดหลังการใช้งาน
เป็นสารดับเพลิงมีประสิทธิภาพในการดับเพลิงสูง จึงใช้ถังบรรจุในจำนวนที่น้อยกว่า ทำให้ประหยัดพื้นที่เก็บถังบรรจุ
ตัวสารดับเพลิงมีราคาถูกกว่าสารดับเพลิงประเภทสังเคราะห์ชนิดอื่นๆ
ข้อเสียของสารสะอาดดับเพลิงประเภทสังเคราะห์ FM 200
ระยะทางการเดินท่อ และข้อจำกัดในการติดตั้งมีมากกว่าสารสะอาดดับเพลิงประเภทก๊าซเฉื่อย
ค่าบรรจุ, เติมสารใหม่ มีราคาค่อนข้างสูง
เป็นสารที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงที่จะถูกยกเลิกการผลิตในอนาคต เนื่องจากนโยบายเรื่องการร่วมการลดภาวะโลกร้อน และการปล่อยก๊าซเรือนกระจก
Comments